Tiểu sử, cuộc đời Thánh Tôma tông đồ | Tô-ma | Thomas the Apostle

Chào mừng quý vị và các bạn đang đến với kênh Saint Raphael – nơi chúng ta cùng nhau khám phá cuộc đời và gương sáng của các vị thánh trong lịch sử Kitô giáo. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về một vị tông đồ đặc biệt, người từng mang trong mình sự nghi ngờ, nhưng sau đó đã trở thành một chứng nhân hùng hồn cho Đức Kitô Phục Sinh. Vị thánh mà chúng ta sẽ nói đến hôm nay chính là Thánh Tô-ma tông đồ.

Thánh Tôma Tông Đồ, còn được biết đến với tên Đíđymô hoặc “Tôma đa nghi,” là một trong Mười Hai Tông Đồ của Chúa Giêsu. Tên “Tôma” có nguồn gốc từ tiếng Aramaic Tʾōmā, có nghĩa là “sinh đôi,” và từ Hy Lạp tương đương là Didymos cũng có nghĩa là “sinh đôi”. Trong truyền thuyết Syria, tên đầy đủ của ngài là Giuđa Tôma.

Thánh Tôma xuất thân từ một gia đình nghèo ở Galilê, Giuđa thuộc Đế quốc La Mã, nhưng không ai biết chính xác ngày tháng năm sinh hay địa điểm cụ thể ngài chào đời. Mặc dù ít học, ngài có óc tìm tòi, ý chí kiên vững và tinh thần tận tụy hy sinh. Khi được Chúa Giêsu kêu gọi, ngài sẵn sàng bỏ mọi sự để theo Chúa và được chọn vào số các tông đồ.

Các Lần Xuất Hiện Trong Kinh Thánh: Thánh Tôma xuất hiện trong một vài đoạn của Phúc Âm Gioan.

• Đi với Chúa Giêsu đến Giuđa: Khi Chúa Giêsu quyết định đến Giuđa để cứu Lazarô, các tông đồ ngăn cản vì người Do Thái mới đây tìm cách ném đá Ngài. Tuy nhiên, Thánh Tôma kiên quyết sống chết trung thành với Chúa, nói với các tông đồ: “Cả chúng ta nữa, chúng ta cũng đi để cùng chết với Thầy” (Gioan CHƯƠNG 11 câu 16). Điều này cho thấy tinh thần tận tụy và hy sinh của ngài.
• Tại Bữa Tiệc Ly: Khi Chúa Giêsu từ biệt các tông đồ, Ngài an ủi họ và nói rằng Ngài đi dọn chỗ cho họ. Tôma đã hỏi: “Thưa Thầy, chúng con không biết Thầy đi đâu, làm sao chúng con biết được đường?” (Gioan chương 14 câu 5). Câu nói này bày tỏ nhiệt tình của ngài muốn theo và phụng sự Chúa đến cùng.
• Tôma Đa Nghi: Tôma nổi tiếng nhất với sự kiện ông ban đầu nghi ngờ sự phục sinh của Chúa Giêsu. Khi các tông đồ khác kể lại việc Chúa đã sống lại và hiện ra với họ lúc ngài vắng mặt, Tôma đòi phải được “thấy tận mắt, sờ tận tay” các vết thương mới tin. Tám ngày sau, Chúa Giêsu lại hiện ra, có Tôma và các tông đồ khác ở đó. Chúa bảo Tôma đặt ngón tay vào vết đinh trên tay Ngài và đặt tay vào cạnh sườn Ngài, và đừng cứng lòng nữa, nhưng hãy tin. Khi đó, Tôma thốt lên: “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con!” (Gioan chương 20 câu 28). Chúa Giêsu đáp: “Tôma, vì con đã xem thấy Thầy, nên con đã tin. Phúc cho những ai không thấy mà tin” (Gioan chương 20 câu 29). Sự cứng lòng tin của Tôma được cho là hữu ích cho đức tin của những người khác, vì việc ông sờ vào Chúa rồi mới tin giúp tâm trí mọi người loại bỏ mọi nghi nan và trở nên vững vàng trong đức tin.

Tính Cách và Đức Hạnh Thánh Tôma được ngưỡng mộ vì một số đức tính nổi bật.

• Minh bạch và Rõ ràng: Ngài không phải là người trung lập mà có lập trường rất rõ ràng, sống quyết liệt, không nửa vời. Ngài không chịu nói tin khi chưa tin và không hề đè nén sự nghi ngờ của mình. Ngài muốn biết chắc mọi sự, và thái độ này được cho là đúng đắn, thậm chí là điều Chúa thích. Chính vì thế, Chúa không khiển trách Tôma mà còn bằng lòng với ngài khi hiện ra.
• Kiên định đến Cùng: Khi đã biết chắc, Tôma sẽ đi đến cùng. Khi tuyên xưng “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con,” ngài đã biết mình phải sống như thế nào. Ngài không làm bộ hoài nghi chỉ để chơi trò “ú tim” tinh thần; sự nghi ngờ của ngài là để trở thành người biết chắc, và khi đã biết chắc rồi, ngài hoàn toàn tuân phục. Một cuốn sách ngoại kinh mang tên “Các công việc của Tôma” mô tả ngài là người rất trung thực.
• Chậm tin, chậm thuận phục nhưng hoàn toàn tuân phục: Tôma được mô tả là người “chậm tin, chậm thuận phục, nhưng khi đã thuận phục thì thuận phục hoàn toàn”. Ngài muốn biết rõ và sau khi đã biết, ngài đã “sống chết với những gì mà ông biết”.

Truyền Giáo: Theo truyền thuyết, Thánh Tôma đã đi rao giảng Tin Mừng bên ngoài Đế quốc La Mã.

• Sứ Mệnh ở Ấn Độ: Ngài được cho là đã đến Muziris (nay là Cranganore) trên bờ biển Kerala của Ấn Độ vào năm 52 sau Công nguyên. Ngài được cho là đã thành lập bảy cộng đồng Kitô giáo ở Kerala, tại các địa điểm như Kodungallur, Palayoor, Kottakkavu, Kokkamangalam, Niranam, Nilackal, Kollam và Thiruvithamcode. Ngài đã rửa tội cho nhiều gia đình, và nhiều gia đình Kitô giáo ở Ấn Độ ngày nay tự nhận có nguồn gốc từ thời kỳ này. Ngài thường được coi là Thánh bảo trợ của Ấn Độ.
  • Thợ Mộc và Cung Điện: Một câu chuyện ngoại kinh kể rằng Tôma ban đầu không muốn đến Ấn Độ nhưng được Chúa Giêsu hiện ra và khuyên ngài đừng sợ. Chúa Giêsu sau đó đã đưa Tôma thành một thợ mộc, cho một thương gia tên là Abbanes, người được vua Gundapharus của Ấn Độ sai đi tìm một thợ mộc giỏi. Tôma được vua Gundapharus giao xây một cung điện, nhưng thay vì xây dựng bằng vật liệu, ông đã phân phát tiền cho người nghèo, nói rằng cung điện đang được xây ở trên trời. Ban đầu, vua nổi giận, nhưng sau đó, như một phép lạ, vua tin Chúa. Điều này cho thấy Tôma đã mang Kitô giáo đến Ấn Độ.
• Các Chuyến Đi Khác:
  • Trung Quốc: Một số truyền thuyết của các Kitô hữu Thánh Tôma ở Ấn Độ nói rằng Tôma đã đến Trung Quốc để truyền giáo, sau đó quay lại Ấn Độ. Các nguồn như “Luật Kitô giáo” và sách nghi lễ của Giáo hội Chaldea cũng ghi nhận rằng qua Thánh Tôma, người Trung Quốc và Ethiopia đã được cải đạo.
  • Indonesia: Kurt Koch cho rằng Tôma Tông Đồ có thể đã đến Indonesia thông qua Ấn Độ cùng với các thương nhân Ấn Độ.
  • Paraguay: Truyền thống truyền miệng cổ xưa của các bộ lạc Guaraní ở Paraguay kể rằng Tôma Tông Đồ đã từng ở Paraguay và rao giảng cho họ dưới tên Pa’í Sumé hoặc Avaré Sumé.

Tử Đạo và Di Hài : Theo truyền thống Kitô giáo Syria, Tôma bị giết bằng một ngọn giáo tại Núi Thánh Tôma ở Chennai, Ấn Độ vào ngày 3 tháng 7 năm 72 sau Công nguyên. Thân xác ngài được chôn cất ở Mylapore, Chennai.

• Mylapore: Lăng mộ của Thánh Tôma được cho là nằm tại Vương cung thánh đường Thánh Tôma ở Mylapore. Nhà thờ hiện tại được xây dựng lần đầu vào thế kỷ 16 bởi người Bồ Đào Nha và được xây dựng lại vào thế kỷ 19 bởi người Anh.
• Edessa: Theo truyền thống, phần lớn di hài của Thánh Tôma đã được một vị vua Ấn Độ gửi từ Ấn Độ đến thành phố Edessa, Mesopotamia, vào năm 232. Trong thế kỷ thứ 4, một đền thờ đã được dựng lên trên nơi chôn cất của ngài ở Edessa, thu hút nhiều tín đồ hành hương. Năm 394, xương của Thánh Tôma được chuyển từ bên ngoài Edessa vào một nhà thờ trong thành phố.
• Chios và Ortona: Di hài được cho là của Thánh Tôma ở Edessa đã được chuyển đến Chios vào năm 1258. Một phần sau đó lại được chuyển đến Ortona, Ý, và hiện đang được lưu giữ tại Vương cung thánh đường Thánh Tôma Tông Đồ ở đó. Một tấm bia đá chalcedony từng phủ trên di hài của tông đồ ở Chios, giờ đây nằm trong hầm mộ của Vương cung thánh đường Ortona, có khắc dòng chữ Thánh Tôma.
• Iraq: Xương ngón tay được cho là của Thánh Tôma đã được phát hiện trong công việc trùng tu tại Nhà thờ Thánh Tôma ở Mosul, Iraq vào năm 1964. Sau khi Mosul thất thủ, các di hài này đã được chuyển đến Tu viện Thánh Mátthêu vào ngày 17 tháng 6 năm 2014.

Các Tài Liệu Lịch Sử và Tác Phẩm Liên Quan: Nhiều tài liệu Kitô giáo sơ khai từ những thế kỷ sau Công đồng Nicaea thứ nhất (năm 325) đã nhắc đến sứ mệnh của Tôma.

• Công Vụ Tôma: Nguồn chính về cuộc đời và sứ mệnh của ngài là sách ngoại kinh “Công Vụ Tôma” được viết vào khoảng năm 180–230 sau Công nguyên. Mặc dù được coi là ngụy tạo hoặc dị giáo bởi các tôn giáo Kitô giáo khác nhau. Sách này kể về việc Tôma đã cải đạo hoàng hậu Tertia, hoàng tử Juzanes và công chúa Mygdonia, khiến vua Misdeus nổi giận và ra lệnh cho bốn binh lính dùng giáo đâm chết Tôma.
• Học Thuyết của Các Tông Đồ: Sách “Học Thuyết của Các Tông Đồ” chứng thực rằng Tôma đã viết các giáo lý Kitô giáo từ Ấn Độ.
• Các Nhà Thần Học Sơ Khai:
  • Origen: Origen, một nhà triết học Kitô giáo, đã ghi lại rằng theo truyền thống, Parthia là khu vực được phân công cho Tôma.
  • Eusebius: Trích dẫn Origen, Eusebius của Caesarea viết rằng “khi các Tông Đồ và môn đệ thánh của Đấng Cứu Thế của chúng ta phân tán khắp thế giới, Tôma, theo truyền thống, đã nhận được phần của mình là Parthia…”.
  • Ephrem người Syria: Nhiều bài thánh ca sùng kính của Ephrem người Syria chứng minh niềm tin vững chắc của Giáo hội Edessa về sứ mệnh tông đồ của Tôma ở Ấn Độ, nhắc đến việc “thương gia đã mang xương” của ngài đến Edessa và quỷ nói về Tôma là “Tông Đồ mà ta đã giết ở Ấn Độ”.
  • Grêgôriô thành Nazianzus: Ông viết về sự phân tán của các tông đồ để truyền giáo khắp thế giới, cụ thể nhắc đến “Tôma với Ấn Độ”.
  • Ambrôsiô thành Milan: Ông cũng viết rằng “Ngay cả những Vương quốc bị che chắn bởi những ngọn núi hiểm trở cũng trở nên dễ tiếp cận đối với họ, như Ấn Độ đối với Tôma, Ba Tư đối với Mátthêu…”.
  • Grêgôriô thành Tours: Ông ghi lại rằng “Tôma Tông Đồ, theo lời kể về sự tử đạo của ngài, được cho là đã chịu khổ ở Ấn Độ. Di hài thánh của ngài sau một thời gian dài, đã được chuyển đến thành phố Edessa ở Syria và được an táng ở đó”.
• Các Tác Phẩm Ngụy Tạo:
  • Phúc Âm Nhi Đồng của Tôma: Đây là một tác phẩm được cho là viết vào cuối thế kỷ thứ 2 ở Syria, kể về các sự kiện kỳ diệu và phép lạ trong thời thơ ấu của Chúa Giêsu, bao gồm cả câu chuyện quen thuộc về mười hai con chim sẻ mà Chúa Giêsu nặn từ đất sét vào ngày Sa-bát và chúng cất cánh bay đi.
  • Phúc Âm Tôma: Một tài liệu “những lời răn” không thuộc kinh điển, được phát hiện dưới dạng bản dịch Coptic vào năm 1945 tại Nag Hammadi, Ai Cập. Dòng mở đầu của nó tuyên bố là tác phẩm của “Đíđymô Giuđa Tôma”.

Di Sản

• Cộng Đồng Kitô Hữu Thánh Tôma: Tôma được cho là người đã thành lập cộng đồng Kitô hữu Thánh Tôma, còn được gọi là Nasranis, ở Ấn Độ. Các cộng đồng này vẫn tồn tại cho đến ngày nay.
• Thập Tự Tôma: Một loại thập tự trang trí công phu được gọi là Thập tự Tôma còn được biết đến là Nasrani Menorah hoặc Marthoma Sliba. Những thập tự này được cho là có từ thế kỷ thứ 6 và được tìm thấy ở một số nhà thờ ở Kerala, Mylapore và Goa. Có nhiều cách giải thích về biểu tượng này, bao gồm liên hệ với menorah của người Do Thái, hoặc biểu tượng của sự phục sinh của Chúa Giêsu với hoa văn, chim bồ câu tượng trưng cho Chúa Thánh Thần, hoa sen tượng trưng cho Phật giáo (cho thấy Kitô giáo được thiết lập trên đất Phật), và ba bậc thang tượng trưng cho Núi Sọ và dòng nước ân sủng từ Thập tự.
• Nhà Thờ San Thome: Vương cung thánh đường San Thome ở Chennai, Ấn Độ, được xây dựng vào năm 1523 bởi các nhà truyền giáo Bồ Đào Nha, được cho là nơi an nghỉ cuối cùng của Thánh Tôma. Đây là một đền thờ quốc gia, vương cung thánh đường và nhà thờ chính tòa quan trọng đối với các Kitô hữu.
• Trong Hồi Giáo: Các tài liệu Hồi giáo cũng nhắc đến các môn đệ của Chúa Giêsu, và mặc dù không nêu tên cụ thể, chúng thường đồng ý với danh sách trong Tân Ước bao gồm Tôma.

Các Ngày Lễ Kính

• Giáo hội Công giáo Rôma: Ban đầu được cử hành vào ngày 21 tháng 12, nhưng sau đó được chuyển sang ngày 3 tháng 7 vào năm 1969.
• Chính Thống giáo phương Đông: Kính trọng Tôma vào các ngày 20 tháng 6 (Kỷ niệm chuyển di hài của các Tông Đồ Anrê, Tôma và Luca), 30 tháng 6 (Công đồng Mười Hai Tông Đồ), 6 tháng 10 (Ngày lễ chính).
• Chủ Nhật Tôma: Chủ nhật đầu tiên sau Lễ Phục Sinh, kỷ niệm việc Tôma đã hết nghi ngờ khi Chúa Giêsu hiện ra và cho ngài thấy các vết thương.
• Giáo hội Chính thống Malankara: Cử hành vào ba ngày: 3 tháng 7 (kỷ niệm chuyển di hài đến Edessa), 18 tháng 12 (ngày ngài bị đâm), và 21 tháng 12 (ngày ngài qua đời).

Cảm ơn quý vị và các bạn đã dành thời gian theo dõi câu chuyện về Thánh Tô-ma tông đồ. Hy vọng rằng cuộc đời và gương sáng của ngài sẽ là nguồn cảm hứng cho tất cả chúng ta trên hành trình đức tin.

 

Nếu quý vị và các bạn thấy video này hữu ích, đừng quên nhấn Like, chia sẻ và đăng ký kênh Saint Raphael để không bỏ lỡ những câu chuyện hấp dẫn khác về các vị thánh. Xin Thánh Tô-ma tông đồ cầu bầu cho chúng ta. Hẹn gặp lại quý vị và các bạn trong video kế tiếp!